Avrupa ve Osmanlı saraylarında icra edilen besteler

10 Şubat 214
Avrupa ve Osmanlı saraylarında aynı dönemlerde icra edilen müzikler bir albümde toplandı. “16. Yüzyıldan 18. Yüzyılın İlk Yarısına Avrupa ve Osmanlı Saray Müzikleri” albümü, Fransa Kralı 14. Louis'nin uyuması için bestelenen triolar ile başlayıp, iyi bir şair ve besteci olan Kırım hanı Gazi Giray'ın mahur peşrevi ile devam ediyor.

Kırım hanı Gazi Giray Han'ın (1554-1607), başarılı bir devlet adamı olmasının yanı sıra iyi bir şair, hattat ve besteci olduğu biliniyor. Döneminde sanatçıları, bilginleri korumuş, saz eserleri bestelemiş. Peşrevleri, saz semaileri bugün hâlâ çalınıyor. Hüzzam ve mahur peşrevi ile saz semaisi, bayatîaraban peşrevi, şedaraban saz semaisi klasik repertuarının en güzel saz eserleri arasında yer alıyor. Sultan IV. Mehmed döneminin klasik Türk müziği ustalarından Hafız Post (1630-1694) ve Itri, “Uyan ey gözlerim gafletten uyan” eserini besteleyen Ali Ufki Bey (1610-1685), 18. yy'da yaşamış enderûnlu besteciler Tanburi Mustafa Çavuş, eserleriyle Osmanlı'da saraylarında iltifat görmüş isimler…

Aynı dönemde Jean Baptiste Lully, Fransa Kralı 14. Louis'nin uyuması için triolar yazmış, İtalyan Marc Antonio Costi, Avusturya İmparatoru I. Ferdinand'ın sarayında müzik direktörlüğü yapmış Barok dönem opera müziği bestecisi. Orontea adlı eseri 17. yüzyılın en popüler operalarından biri olmuş. Bahsedilen tüm eserlerin ortak bir özelliği var: Hepsi, 16. yüzyıldan 18. yüzyılın ilk yarısındaki dönemde Avrupa ve Osmanlı sarayları için bestelenmiş, sultanlar, krallar için icra edilmiş Barok dönemi eserler…

2008 yılında kurulan İzmir Barok Grubu (üstte) 2013'ün Kasım ayında Lila Müzik'ten çıkan ilk albümlerinde Avrupa ve Osmanlı saraylarında aynı dönemde icra edilen besteleri bir araya getirdi. “16. Yüzyıldan, 18. Yüzyılın İlk Yarısına Avrupa ve Osmanlı Saray Müzikleri”  albümünde, LulIy, Gazi Giray Han, Claudio Monteverdi, Ali Ufki Bey, Claude Gervaise, Marc Antonio Cetsi, Dimitrie Cantemir, Arcangelo Corelli, Henry Purcell, Itri, G. F. Handel, Hafız Post, D. Scarletti, Derviş Frenk, Mustafa ve Tanburi Mustafa Çavuş'un 23 eseri yer alıyor.

Albüm, Fransa Kralı'na yazılan dört trio ile başlayıp Gazi Giray Han'ın mahur peşrevi ile devam ediyor. Claudio Monteverdi'nin “Eğer Acı Çekmek Tatlıysa” operasını Ali Ufki Bey'in  “Sen Oynadıkça Kademi” raksiyyesi takip ediyor. Dimitri Cantemir'in buselik peşrevine, Itri'nin buselik bestesine Alman aryaları ve Lully'nin Osmanlı Heyetini Karşılama Marşı eşlik ediyor.

İzmir Devlet Opera ve Balesi üyelerinden kontrbas sanatçısı Bülent Oral ile keman sanatçısı Hakan Özaytekin’in kurduğu İzmir Barok, Oral'ın kontrbassın yanında viola da gamba (perdeli yaylı bir enstrüman) öğrenmesiyle, uzun süre hayal ettiği orijinal çalgılarla barok müzik yapan bir grup olmuş ve bugüne kadar yurtiçi ve dışında konserler vermiş. Grup, London Baroque grubunun kurucusu Charles Medlam'ın Barok dönem Osmanlı bestecilerini inceleme önerisiyle bu kez Osmanlı müziğinin derinliklerine dalmış ve Türk müziği icra eden sanatçıları da gruba dahil etmiş.

Albümdeki 23 eseri, Linet Şaul (soprano), Sinem Özdemir (mezzo soprano), Bülent Oral (viola da gamba), Hakan Özaytekin (barok keman), Atilla Oral (barok flüt), Erica Fossi (çembalo), Şehvar Beşiroğlu (kanun–çeng), Mehmet Refik Kaya (rebab) ve Hüseyin Tuncel (vurmalı çalgılar) dönemin orijinal enstürmanlarıyla ve tarzıyla icra ediyorlar.

İzmir Barok, yurtdışındaki barok festivallerinde ve Türkiye'deki konserlerinde repertuarları beğenilince bu eserleri bir CD'de toplamaya karar veriyor. İTÜ Müzik İleri Araştırmaları Merkezi'nde (MİAM) kaydedilen albüme bir de kitapçık eşlik ediyor. Kitapçığın ‘Avrupa Saraylarında Müzik' bölümünü Aydın Büke, ‘Osmanlı Sarayında Müzik' bölümünü ise Şehvar Beşiroğlu ve  Sinem Özdemir kaleme almış.

HABERİN SAYFAMIZDAKİ GÖRÜNÜMÜ